Schuldgevoelens en schaamte

Mensen kunnen in zeer sterke mate geplaagd worden door schuldgevoelens of gevoelens van schaamte. Iemand met schuldgevoelens vindt doorgaans dat hij tekort is geschoten of dat hij het anders had moeten aanpakken. Hij zet de realiteit af tegen de eisen die hij aan zichzelf stelt over hoe het had moeten gaan en komt tot de conclusie dat hij niet aan zijn eigen verwachtingen heeft voldaan. Als gevolg daarvan kan er sprake zijn van spijt of berouw over een bepaalde gedane of juist niet gedane actie. Het kan zijn dat de schuldgevoelens zo sterk zijn dat iemand eronder gebukt gaat.

Schaamte
Bij schaamte gaat het vaak om de angst niet geaccepteerd te worden. Uitingsvormen van schaamte kunnen onder andere zijn het vermijden van sociaal contact, bijvoorbeeld door het fysiek uit de weg gaan van bepaalde groepen personen, het vermijden van een bepaald (gespreks)onderwerp, of in meer figuurlijke zin door het afwenden van de blik en het vermijden van oogcontact.

Behandeling
In de intake fase wordt er allereerst gekeken of deze gevoelens van schuld en schaamte voortkomen uit een andere psychische aandoening zoals een depressie. Wanneer dat het geval is dan zal de behandeling van deze gevoelens geïntegreerd worden in het zorgpad depressie waarin de cliënt wordt ingedeeld. Wanneer deze gevoelens op zichzelf staand zijn zal in een behandeling deze gevoelens van schaamte en schuld tegen het licht worden gehouden. Vaak helpt het al om de eigen gedachten uit te spreken en kan men leren om op een andere manier naar deze gevoelens te kijken en wordt er gewerkt aan het verminderen van de invloed van deze gevoelens op het dagelijkse functioneren.